Chuyên đề Giúp học sinh nhận biết các nốt nhạc trên khuông nhạc

 PHÒNG GD & ĐT TP BẠC LIÊU
 TỔ ÂM NHẠC
 CHUYÊN ĐỀ
 GIÚP HỌC SINH NHẬN BIẾT 
 CÁC NÔT NHẠC TRÊN KHUÔNG NHẠC
 - Báo cáo lí thuyết: Cao Đức Duy
 - Đơn vị: Phòng Giáo dục
 - Dạy minh họa: Lê Thị Lệ Hoàng
 - Đơn vị: Tiểu học Kim Đồng
 - Ngày thực hiện: Tháng 02/2018
 I. LÝ DO MỞ CHUYÊN ĐỀ
 1. Lý do cần thiết:
 Vì sao Âm nhạc được đưa vào chương trình dạy học ở Tiểu học trở thành 
một môn nghệ thuật? Bởi vì nó có tác động mạnh mẽ đến cảm xúc của con 
người. Nó đem đến cho người học sự yêu thích, đam mê và rèn luyện “năng 
khiếu”. Thông qua những ca từ, những hoạt động học tập dần dẫn dắt các em 
vào con đường nhận thức hình tượng âm thanh, giai điệu, kích thích cảm xúc trẻ 
thơ.
 Học sinh các lớp 1, 2 và 3 chưa hình thành thói quen lĩnh hội kiến thức 
một cách chủ động mà chủ yếu dựa vào trực quan và thực hành. Các em rất hiếu 
động, dễ nhớ, mau quên. Nhưng ở lớp 4,5 hoạt động học tập được khắc sâu và 
lĩnh hội một cách có ý thức, các em biết giải quyết các tình huống học tập theo 
chủ kiến của mình nên rất dễ hình thành các kĩ năng, kĩ xảo Cảm xúc và nếp 
sống tự lập, tự giác cũng thể hiện rõ hơn ở đây, đồng thời qua đó các em cũng 
thích sinh hoạt tập thể và múa hát. 
 Với cương vị là người hình thành ở các em những cơ sở ban đầu cho sự 
tiếp thu nghệ thuật âm nhạc và phát hiện những mầm non có năng khiếu âm 
nhạc để sớm chăm bồi nhân tài cho đất nước. Cho nên, GV dạy môn Âm nhạc 
ngoài hiểu biết về lý thuyết âm nhạc, phải không ngừng tìm ra những phương 
pháp giảng dạy phù hợp với học sinh theo xu thế đổi mới hướng tới một sự hoàn 
thiện về kĩ năng mà học sinh Tiểu học cần có. 
 Học sinh tiểu học rất thích ca hát nhưng lại ngại tập đọc nhạc do khó nhớ 
hình nốt, cách thể hiện bài tập đọc nhạc và vị trí nốt nhạc trên khuông nhạc. Qua 
thực tế giảng dạy, trước một bài tập đọc nhạc, ghi chép nhạc, để các em hiểu, nắm 
được và thực hiện tốt yêu cầu bài học, thì người giáo viên cần có một phương 
Giúp học sinh nhận biết các nốt nhạc trên khuông nhạc 1 pháp truyền đạt, hướng dẫn thật tốt, đơn giản nhưng lại hiệu quả, để giúp các em 
nắm bắt, tiếp thu nhanh nhất kiến thức bài học.
 2. Phạm vi chuyên đề:
 - Các bài dạy tập đọc nhạc trong chương trình hiện hành của cấp tiểu học.
 - Các bài hát theo hướng dẫn thực hiện chương trình môn âm nhạc của 
tiểu học.
 II. NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ
 1. Thực trạng.
 - Thuận lợi.
 Nhìn chung, SGK đã xác lập được một hệ thống tri thức âm nhạc nhẹ 
nhàng, phong phú trong chương trình từng lớp và toàn cấp học. Các em có điều 
kiện và phương tiện nghe nhìn, tiếp cận với nhiều loại hình trong và ngoài nước, 
góp phần bồi dưỡng tình cảm trong sáng, lành mạnh, tạo điều kiện để các em 
bộc lộ và phát triển năng khiếu âm nhạc, hướng tới chân, thiện, mĩ làm thư giãn 
đầu óc, làm cân bằng các nội dung học tập khác ở Tiểu học. 
 - Khó khăn.
 Phụ huynh và học sinh trường Tiểu học còn ít quan tâm đến môn học vì 
đây là môn phụ trong chương trình học tập, các em chỉ được tiếp xúc với âm 
nhạc qua các giờ học Âm nhạc (1 tiết/ tuần), một số em có hoàn cảnh khó khăn 
ít có điều kiện tiếp thu âm nhạc thường xuyên. Chính vì thế mà việc tiếp thu 
kiến thức Âm nhạc và sự yêu thích học tập bộ môn chỉ rơi vào một số em gọi là 
có năng khiếu. Còn lại các em khác chỉ học theo bản năng phải học nên ít có sự 
sáng tạo trong vận dụng kiến thức.
 Do thời gian của môn Âm nhạc có hạn nên không có thời gian rèn cách 
ghi nhớ kí hiệu nốt nhạc, vị trí nốt trên khuông, Trong khi đó Âm nhạc là một 
môn khó không những đòi hỏi năng khiếu mà còn phải có thời gian tập luyện, 
rèn tai nghe các em mới có thể ghi nhớ chính xác được cao độ, hình nốt 
 2. Mục đích yêu cầu
 a. Đối với học sinh
 - Giúp học sinh rèn luyện về nghe, trí nhớ âm nhạc, phát triển cảm thụ về 
âm nhạc, làm quen với việc thể hiện chính xác về cao độ, trường độ, biết được 
các kí hiệu ghi chép nhạc... 
 - Ghi nhớ và nhận biết được vị trí các nốt nhạc trên khuông.
 - Hình thành cho học sinh kĩ năng đọc và ghi chép nhạc.
Giúp học sinh nhận biết các nốt nhạc trên khuông nhạc 2 b. Đối với giáo viên dạy âm nhạc
 - Nâng cao nghiệp vụ sư phạm của bản thân.
 - Giúp học sinh nhanh chóng nhận biết hình nốt nhạc và nhận biết nốt 
nhạc trên khuông.
 c. Đối với BGH và giáo viên không dạy môn Âm nhạc
 - Nắm được kí hiệu các nốt nhạc, biết được vị trí các nốt nhạc trên khuông 
nhạc để có thể giúp học sinh trong học tập môn học và làm cơ sở để dự giờ giáo 
viên bộ môn. 
 - Tạo điều kiện để hỗ trợ giáo viên Âm nhạc trong việc tổ chức các hoạt 
động diễn ra trong học tập và các hoạt động ngoại khóa (trò chơi liên quan đến 
kiến thức môn học).
 - Nắm được quy trình và các hình thức tổ chức dạy học, để đánh giá giáo 
viên Âm nhạc đúng theo yêu cầu bài học.
 - Nắm được chuyên môn của GV âm nhạc, thông qua các tiết dự giờ giúp 
GV nâng cao trình độ nghiệp vụ sư phạm.
 3. Tài liệu dạy học Âm Nhạc:
 a. Đối với HS:
 Các lớp 1, 2, 3 học sinh có một tập bài hát gồm các bài trong chương 
trình để học hát đó là sách giáo khoa môn Âm nhạc lớp 1,2,3.
 Đến lớp 4, 5 mới có sách giáo khoa dành riêng cho học sinh có tên gọi là 
“Âm nhạc 4”, “Âm nhạc 5”.
 b. Đối với GV:
 Có sách giáo viên với tên gọi “Nghệ thuật 1”, ”Nghệ thuật 2”, “Nghệ 
thuật 3” gồm 3 môn in chung là Âm nhạc, Mĩ thuật và Thủ công đối với lớp 
1,2,3.
 Riêng lớp 4, 5 thì có sách hướng dẫn cho GV của môn Âm nhạc lớp 4,5.
 4. Nội dung dạy học âm nhạc ở tiểu học
 - Học hát
 - Ôn tập
 - Tập đọc nhạc
 - Kể chuyện âm nhạc 
 + Kể chuyện
Giúp học sinh nhận biết các nốt nhạc trên khuông nhạc 3 + Giới thiệu các nhạc cụ dân tộc, nhạc cụ nước ngoài.
 + Giới thiệu các nhạc sĩ trong và ngoài nước.
 5. Giới thiệu các phương pháp kỹ thuật dạy học âm nhạc tiểu học:
 a. Học hát
 Học sinh Tiểu học được học từ 10 đến 12 bài hát trong một năm học. HS 
cần hát đúng cao độ, trường độ và phát âm rõ lời, chính xác. Tiếng hát phải có 
sức biểu cảm với những trạng thái khác nhau như: vui vẻ, hồn nhiên, nhí 
nhảnh 
 b. Phát triển khả năng nghe nhạc
 Học sinh được nghe Quốc ca, dân ca, bài hát thiếu nhi chọn lọc hoặc nhạc 
không lời. Nghe kể chuyện Âm nhạc. Được nghe, xem giới thiệu hình dáng một 
vài nhạc cụ trong và ngoài nước. Nghe âm sắc qua băng đĩa các trích đoạn nhạc 
được diễn tấu bằng các loại nhạc cụ trong và ngoài chương trình, bài hát của các 
nhạc sĩ nổi tiếng, giới thiệu thêm cho các em một số tác giả tiêu biểu, vượt khó, 
gần gũi, thân thiện với các em.
 c. Ghi nhớ các nốt nhạc cơ bản thường sử dụng ở tiểu học
 - Thông qua các môn học giáo viên liên hệ để các em ghi nhớ nốt nhạc và 
kí hiệu nhạc nhanh chóng.
 6. Một số biện pháp giúp học sinh nhận biết nốt nhạc trên khuông 
nhạc.
 * Những kiến thức cơ bản làm cơ sở giúp học sinh nhận biết các nốt 
nhạc.
 - “Giới thiệu khuông nhạc và khoá Son”.
 Chúng ta thấy hầu hết các bài hát trong tập bài hát HS lớp 3 đều được viết 
theo khoá Son. Vì thế khi dạy nội dung này, ngoài việc chuẩn bị bảng phụ kẻ 
sẵn khuông nhạc, khoá Son GV cho HS quan sát kĩ bất kì một khuông nhạc nào 
trong các bài hát của tập bài hát lớp 3 (đây chính là hình ảnh trực quan thường 
xuyên xuất hiện nhất ). Từ đó GV giúp HS nhận ra khuông nhạc gồm có 5 dòng 
kẻ song song cách đều nhau, kí hiệu đứng ở đầu khuông nhạc (nối liền 5 dòng kẻ 
) chính là khoá Son.
Giúp học sinh nhận biết các nốt nhạc trên khuông nhạc 4 Có những nốt nhạc cao hơn hoặc thấp hơn không thể ghi lên khuông nhạc 
chính nên người ta thêm vào những dòng kẻ phụ và khe phụ (chỉ kẻ nhỏ chỉ đủ 
để ghi nốt nhạc và chỉ xuất hiện khi cần thiết)
Giúp học sinh nhận biết các nốt nhạc trên khuông nhạc 5 Sau khi HS nhận biết khoá sol, nắm được hình khuông nhạc và khoá Sol 
giáo viên có thể kể cho HS nghe chuyện “ Bảy anh em đoàn kết” :
 Ngày xưa có bảy anh em Đô, Rê, Mi, Pha, Son, La, Si mồ côi cha mẹ. 
Họ luôn sống chung với nhau trong một khu rừng. Nơi đây thường xuyên xảy ra 
lũ lụt. Trong nhà họ lúc nào cũng có 5 tấm ván lớn.
 Được buộc chặt vơí nhau bằng một sợi dây Khoá Son 
 tạo thành một con thuyền. Mỗi khi lũ đến họ đã cùng nhau lên thuyền căng 
buồm mang tên 4/4
 bám chặt thuyền, nguyện sống chết có nhau. Nhờ thế mà họ đã tránh được sự 
hung hãn cuả các cơn lũ.....
 Vừa kể GV vừa vẽ minh họa lên bảng nhằm thu hút sự chú ý của HS. HS sẽ 
nhìn thấy 5 dòng kẻ, khoá sol. Đây là động tác gây ấn tượng cho HS.
 GV giới thiệu cho HS biết về vị trí của 7 nốt nhạc cơ bản:
 Tiếp theo GV giới thiệu cụ thể vị trí các nốt nhạc cơ bản trên khuông 
nhạc:
Giúp học sinh nhận biết các nốt nhạc trên khuông nhạc 6 Có những nốt nhạc cao hơn hoặc thấp hơn không thể ghi lên khuông nhạc 
chính nên người ta thêm vào những dòng kẻ phụ và khe phụ (chỉ kẻ nhỏ chỉ đủ 
để ghi nốt nhạc và chỉ xuất hiện khi cần thiết)
 Để dễ dàng khi đọc các nốt có cao độ khác nhau, thường ta thêm dấu 
huyền (\) cho âm thấp và dấu sắc (/) cho âm cao 
 Ngoài các biện pháp nêu trên, GV còn sử dụng thêm đàn Organ để giúp 
HS nhận biết vị trí 7 nốt nhạc trên đàn Or-gan cũng như nhận biết thêm về âm 
thanh của chúng.
 * Hoặc câu chuyện khác về “Bảy anh em”
 Ngày xưa trong một gia đình nọ có bảy anh em. Người anh cả tên Đô, 
người anh thứ hai tên Rê, người anh thứ ba tên Mi, người anh thứ tư tên Pha, 
người anh thứ năm tên Sol, người anh thứ sáu tên La và người em út tên Si. Khi 
mùa đông đến, một hôm trời rét đậm , người anh cả tên Đô và người anh thứ hai 
tên Rê phải đi vào rừng lấy củi đem về cho cả nhà sưởi ấm. Đến trưa mà vẫn 
không thấy hai anh Đô và Rê về, người anh thứ ba và thứ tư là Mi và Pha đã lên 
Giúp học sinh nhận biết các nốt nhạc trên khuông nhạc 7 đường đi tìm hai người anh . Cũng như Đô và Rê, đến chiều mà Mi và Pha vẫn 
không về. Thấy thế , hai người anh còn lại là Sol và La đã vội vã vào rừng tìm 
kiếm bốn người anh Đô, Rê, Mi, Pha. Chẳng khác gì số phận các người anh của 
mình , Sol và La cũng biệt tăm. Chờ mãi, đã tối lắm rồi mà vẫn không thấy sáu 
người anh trở về, người em út tên Si trong lòng bồn chồn , đứng ngồi không yên 
, đã lo lắng lại càng lo lắng hơn. Nhưng vốn là người thông minh, tài trí Si đã 
quyết định lên đường tìm các anh của mình. Khi đi , ngoài các thứ cần thiết phải 
đem theo, Si đã cẩn thận bỏ vào túi một cái bật lửa, rồi đốt đuốc soi đường vào 
rừng tìm các anh . Đến nữa đêm Si đã lần lượt tìm đủ sáu người anh của mình: 
Đô , Rê, Mi, Pha , Sol , La. Thì ra các anh dã bị cóng vì trời quá rét. Si đã đốt 
lửa sưởi ấm cho các anh. Sau đó bảy anh em lại đưa nhau về nhà.
 Sau khi kể chuyện , GV có thể hỏi HS vài câu hỏi như sau :
 - Em hãy kể lại tên bảy anh em trong câu chuyện trên theo thứ tự từ anh 
cả đến em út? (hoặc ngược lại). Người em út tên gì? Người em út đã đi tìm 
những ai? kể theo thứ tự (Theo thứ tự nào tuỳ HS đúng là được, GV có thể hỏi 
những câu hỏi khác, tuỳ theo điều kiện của lớp)
 Cuối tiết học GV dặn dò HS tập kể cho người khác nghe, càng nhiều càng 
tốt. Qua việc nghe và kể chuyện nhiều lần sẽ giúp HS nhớ được thứ tự và tên 7 
nốt nhạc đã học.
 a) Biện pháp 1: Gọi tên theo nốt nhạc
 Cho các em bốc thăm thành lập ngẫu nhiên 7 nhóm, mỗi nhóm mang tên 
một nốt nhạc. Trong các hoạt động các nhóm được mời, gọi nhau bằng tên của 
nốt nhạc (Ví dụ : nhóm Sol ). Như thế sẽ hình thành ở HS thói quen gọi tên 
các bạn theo tên nhóm nốt nhạc. Hoặc mỗi lớp thường được chia thành 4 tổ. 
Trong mỗi tổ các em tự phân công mỗi em mang tên một nốt nhạc. Sau đó cho 
các em tự sắp xếp ngồi đúng theo thứ tự 7 nốt nhạc đã học (sau một thời gian có 
thể đổi lại tên).
 Quá trình gọi tên theo nốt nhạc được lặp đi lặp lại từ đó giúp HS nhớ đủ 
tên và nhớ đúng thứ tự 7 nốt nhạc theo yêu cầu. GV sử dụng giấy Krô-ki vẽ hình 
các nốt nhạc, ghi tên 7 nốt nhạc treo lên tường làm dụng cụ trực quan lúc nào 
HS cũng nhìn thấy.
 b) Biện pháp 2: Tổ chức trò chơi
 b.1. Trò chơi tìm đường về nhà của gấu
 Tiết 16 lớp 3: “Giới thiệu tên nốt nhạc qua trò chơi” . 
Giúp học sinh nhận biết các nốt nhạc trên khuông nhạc 8 Ở nội dung này nhiều HS có thể nêu được tên nốt nhạc nhưng kể tên các 
nốt nhạc lại không đúng thứ tự. Về nhà, HS muốn luyện tập nhưng tập bài hát 
không có các nội dung đó. Điều này sẽ dẫn đến việc sau này HS dễ nhầm lẫn khi 
thực hành viết tên các nốt nhạc trên khuông nhạc. 
 Để giải quyết khó khăn trên, sau khi giúp HS nắm được tên gọi của 7 nốt 
nhạc cơ bản (Đô – Rê – Mi – Pha – Sol – La – Si ) GV tổ chức cho HS thực hiện 
các hoạt động sau :
 Tổ chức cho các nhóm chơi trò chơi “Tìm đường về nhà của gấu” 
 - Chuẩn bị :
 + Dùng giấy krô-ki cắt khoảng 7-8 mũi tên dài khoảng 20cm-25cm ( hoặc 
dùng phấn màu)
 + GV trình bày trên 4 bảng phụ (hoặc giấy Krô-ki , tuỳ theo điều kiện, 
từng cách lựa chọn phương pháp của từng GV ) như sơ đồ dưới đây:
 Bắt đầu:
 Pha Si
 Đô
 Mi
 Rê
 Son
 La
 - Tiến hành cho HS chơi như sau:
 HS sẽ chơi theo 4 nhóm. GV phát cho mỗi nhóm 1 bảng như đã chuẩn bị 
ở phần trên, 8 mũi tên( hoặc phấn màu ). Sau đó yêu cầu các nhóm dùng mũi tên 
(hoặc phấn màu để vẽ) đính vào tên các nốt nhạc trên sơ đồ sao cho đúng thứ tự 
7 nốt nhạc cơ bản đã học qua đó tạo thành đường đi về nhà của gấu . 
Giúp học sinh nhận biết các nốt nhạc trên khuông nhạc 9 Ví dụ như hình dưới đây: 
 Si
 Đô
 Bắt đầu Pha
 Mi
 Rê La
 Son
 Sau khi có hiệu lệnh của GV, các nhóm tiến hành chơi, GV theo dõi. 
Nhóm nào xong đính lên bảng lớp. Sau đó GV cho nhận xét, bình chọn xếp thứ 
tự thi đua, tuyên dương. 
 b.2. Trò chơi gắn nhanh, gắn đúng tên các nốt nhạc vào khuông
 GV tổ chức cho HS chơi trò chơi “gắn nhanh, gắn đúng tên các nốt 
nhạc vào khuông”.Trò chơi nhằm giúp HS xác định đúng vị trí và hình nốt 
nhạc trên khuông nhạc. Từ đó HS nhớ lâu các kí hiệu âm nhạc. Cũng qua trò 
chơi này luyện cho HS kĩ năng nhanh nhẹn, chính xác 
 - Chuẩn bị: 
 + GV chuẩn bị 4 bảng cài bằng giấy krô-ki (hoặc có thể làm bằng chất 
liệu khác) rộng khoảng 25cm, dài khoảng 70cm. Trên mỗi bảng cài có trình bày 
5 đường kẻ để tạo thành khuông nhạc, có khoá son đặt ở đầu mỗi khuông nhạc. 
Dùng nhựa cứng trong suốt bấm đè lên mỗi dòng kẻ và trên mỗi khe để tạo 
thuận lợi khi cài các nốt nhạc vào một cách nhanh chóng , chính xác (giống 
thanh gài bảng nỉ ở lớp1). Dùng giấy krô-ki cắt thành tên các nốt nhạc đã học ( 
Sao cho đủ số lượng cho 4 nhóm ), mỗi hình cao khoảng 8 đến 10 cm rồi tô màu 
để phân biệt với màu nền của bảng cài . 
 - Tiến hành trò chơi : 
 + Trò chơi được tiến hành sau khi HS được ôn tập hai bài hát Em yêu 
trường em, cùng múa hát dưới trăng ( sau hoạt động 1 và 2 trong SGV trang 
55). GV cho HS chơi tiếp sức theo 4 nhóm trong một thời gian nhất định. Mỗi 
Giúp học sinh nhận biết các nốt nhạc trên khuông nhạc 10 nhóm khoảng 7 em. Khi nghe hiệu lệnh của GV (nốt Đô, nốt Sol, nốt Si ) lần 
lượt từng HS trong mỗi nhóm lên đính vào bảng cài tên một nốt nhạc theo yêu 
cầu của GV. Sau mỗi lượt chơi GV cho HS nhận xét, sửa sai, tuyên dương (Có 
thể chơi nhiều lần tuỳ theo điều kiện thời gian của tiết học).
 “Một số biện pháp khác dành cho các tiết 28 ( Tập kẻ khuông nhạc và 
viết khoá son ), tiết 29 ( Tập viết các nốt nhạc trên khuông nhạc ), tiết 31 và 
33 (Ôn tập các nốt nhạc )”:
 Trong những tiết ôn tập có kí hiệu nốt nhạc, khuông nhạc, khoá sol GV 
cần thường xuyên cho HS thực hiện trên bảng con. Sau đó GV cho HS nhận xét 
, sửa sai.
 * Có thể thay đổi thành trò chơi tiếp sức: GV đính 4 bảng phụ ( hoặc 
bảng bằng giấy krô-ki trình bày như phần chuẩn bị ) lên bảng. Sau đó cho 4 
nhóm chơi tiếp sức đính mũi tên (hoặc dùng phấn màu v ) vào các nốt nhạc trên 
sơ đồ sao cho đúng thứ tự các nốt nhạc đã học qua đó tạo thành đường đi về nhà 
của gấu. 
 Qua trò chơi này sẽ giúp HS nhớ lâu được tên và thứ tự 7 nốt nhạc.
 Ngoài ra để gúp HS hứng thú hơn trong việc ghi nhớ các nốt nhạc, GV 
 nên tạo ra nhiều hình thức gúp HS ghi nhớ các nốt nhạc thông qua các trò chơi 
 Âm nhạc như: “ Nốt nhạc gì đây?”:
Giúp học sinh nhận biết các nốt nhạc trên khuông nhạc 11 c) Biện pháp 3: “ Khuông nhạc bàn tay”
 GV thường xuyên nhắc nhở HS luôn sử dụng trò chơi “ khuông nhạc bàn 
 tay”. Đây là trò chơi mang tính trực quan cao, mọi lúc, mọi nơi. Trong mỗi tiết 
 âm nhạc GV vận dụng trò chơi này khi cho HS khởi động giọng. 
 Ví dụ: GV yêu cầu HS đưa bàn tay trái ra, hướng lòng bàn tay về phía 
trước (Như hình vẽ ).
Giúp học sinh nhận biết các nốt nhạc trên khuông nhạc 12 Sau đó GV cho HS khởi động thông thường bằng cách cho các em khởi 
động giọng bằng chuỗi âm thanh đi lên: Đồ - Rê – Mi – Pha – Sol – La – Si và 
chuỗi âm thanh đi xuống: Si – La – Sol – Pha – Mi – Rê – Đồ. Nhằm giúp các 
em nhớ về cao độ và cũng làm cơ sở ban đầu cho việc xác định nốt nhạc trên 
khuông nhạc. 
 Hướng dẫn các em sử dụng “Khuông nhạc bàn tay trái ”: 
 Miệng khởi động giọng còn tay phải chỉ vào bàn tay trái đúng vào vị trí 
nốt nhạc đang xướng.
 Luyện đọc và tập thói quen nhớ các nốt nhạc trên khuông nhạc:
 Sử dụng “bàn tay trái” xem như một khuông nhạc: 5 ngón tay tượng 
trưng cho 5 dòng kẻ, 4 kẻ tay tượng trưng cho 4 khe, bắt đầu từ ngón tay út là 
dòng kẻ thứ nhất các ngón 2, 3, 4, 5, là các dòng kẻ 2, 3, 4, 5 của khuông nhạc.
 Luyện đọc và tập thói quen nhớ các nốt nhạc trên khuông nhạc: 
 Học sinh miệng đọc tên chuỗi âm thanh đi lên và đi xuống đồng thời dùng 
tay phải chỉ vào bàn tay trái lần lượt theo vị trí từng nốt nhạc trên “khuông nhạc 
bàn tay trái”. Như vậy cứ mỗi tiết học nhạc học sinh sẽ được tiếp xúc với 7 tên 
và vị trí 7 nốt nhạc đó khoảng 3, 4 lần. Dần dần tạo thói quen nhớ một cách chắc 
chắn vị trí từng nốt nhạc trên khuông nhạc. Từ đó giúp các em xác định nhanh, 
chính xác được vị trí các nốt nhạc trong bài Tập đọc nhạc. 
 Đầu mỗi tiết học điều cho học sinh luyện tập kết hợp với việc kiểm tra. 
Cuối tiết học yêu cầu học sinh về chép lại bài TĐN thế là các em được khắc sâu 
một lần nữa.
 Ví dụ ở bài TĐN số 4 “Con chim ri”: 
Giúp học sinh nhận biết các nốt nhạc trên khuông nhạc 13 Với bài này tôi tiến hành như sau: vì các nốt nhạc trong bài được lặp lại 
và các nốt nhạc sắp xếp liền kề nhau theo chuỗi âm thanh đi lên, đi xuống nên 
tôi cho HS lần thứ 1 vừa đọc nhạc vừa kết hợp chỉ vào các nốt nhạc trên khuông 
nhạc “Bàn tay trái”, lần thứ 2 cho HS vừa đọc nhạc kết hợp chỉ vào các nốt nhạc 
trên khuông nhạc “Bàn tay trái” sau đó ghép lời kết hợp vỗ theo tiết tấu.
 Sau khi kiểm tra cả lớp như bài trên tôi cho các em hoạt động nhóm 2 để 
các em tự kiểm tra nhau qua từng khuông nhạc. Tôi theo dõi giúp đỡ những 
nhóm nói chậm, nhóm có những em yếu. Cuối cùng tôi kiểm tra cả lớp dựa vào 
các nốt nhạc có trong bài TĐN qua “khuông nhạc bàn tay trái” một lần nữa rồi 
đi vào bài 
 * Hoạt động này được thực hiện thường xuyên trong các tiết âm nhạc kể 
từ tiết 16 ở lớp 3 trở đi. Và chắc chắn HS sẽ nhớ lâu, nhớ vững chắc.
Giúp học sinh nhận biết các nốt nhạc trên khuông nhạc 14 Cho HS tập ghi các kí hiệu âm nhạc vào vở chép nhạc. Nếu HS không có 
vở chép nhạc GV cho HS ghi vào vở trắng ( tốc độ sẽ lâu hơn ). Có thể ghi ở 
lớp, ở nhà. Sau khi HS ghi xong GV cần kiểm tra và sửa sai cho các em. Giáo 
viên cần tuyên dương, giới thiệu những bài làm tốt để cả lớp học tập.
 Lưu ý: GV cần tạo cho HS thói quen thực hành nhiều, thói quen tự học, 
tự vận dụng vào thực tiễn. Có như thế thì hiệu quả mang lại sẽ càng cao hơn.
 d) Biện pháp 4: Giúp học sinh học thuộc lòng thông qua bài hát hoặc 
bài thơ.
 - Thông qua bài hát quen thuộc, dễ hát hình thành trò chơi mà các em dễ 
nhớ tên các nốt nhạc:
 Ví dụ: Bài hát Năm ngón tay ngoan:
 Xòe bàn tay, đếm ngón tay - kề bên dưới tên là anh Đô (dòng kẻ phụ thứ 
nhất bên dưới khuông nhạc)
 Phần anh Rê, ôm sát dòng – một nên nhớ xin không hề quên (khe phụ thứ 
nhất bên dưới dòng 1).
 Còn anh Mi, dáng dễ thương – dòng 1 đó xin dành cho anh
 Nhìn lên trên, Pha giữa đường – là khe chính số anh đầu tiên. (khe phụ 
thứ nhất trên khuông nhạc)
 Dòng hai trao, tới nốt Sol – cùng với khóa Sol ngồi nghiễm nhiên
 Và khe 2, La đứng hầu – rồi Si thứ ba giơ tay chào (Si nằm trên dòng thứ 
3)
 - Thông qua bài hát quen thuộc, hoặc bài thơ tự sáng tác để giúp các em 
nhớ nhanh và nhớ sâu vị trí nốt nhạc trên khuông:
 Ví vụ: Bài thơ:
 Một Đô - bên dưới phụ đầu
 Hai Rê - khe phụ liền kề bên khuông
 Ba Mi - đứng chắn dòng đầu (dòng 1 trên khuông nhạc)
 Bốn Pha – khe 1 sênh sang giữa đường (giữa dòng 1-2)
 Năm Sol –chính thiệt anh hai (nằm ở dòng 2 trên khuông nhạc)
 Sáu La - ở giữa đôi dòng 2-3
 Bảy Si- chính hiệu anh ba (nằm ở dòng 3 trên khuông nhạc)
 Tám Đô 2 ấy thuộc về khe tư.
Giúp học sinh nhận biết các nốt nhạc trên khuông nhạc 15 Hay:
 Phụ đầu anh ấy tên Đô
 Kề dòng phụ 1 chính là anh Rê
 Anh cả tên gọi là Mi (dòng 1)
 Anh hai Son nhé, ba là anh Si (dòng 2, dòng 3)
 Anh Pha khe 1 nhớ cùng
 Anh La vinh dự lên nằm khe 2.
 6. Kết quả: 
 Sau khi áp dụng kinh nghiệm này vào giảng dạy các lớp một thời gian học 
sinh đã nhận biết nhanh, chính xác các nốt nhạc trên khuông nhạc của bài TĐN 
được học và hứng thú hơn trong môn học này, qua việc kiểm tra tôi nhận thấy 
chất lượng cụ thể như sau: 
 Đầu năm: Khoảng 10% học sinh đọc được bài Tập đọc nhạc.
 Cuối học kỳ I: Chất lượng của lớp tăng lên rõ rệt khoảng 50 – 60 %. 
 Số học sinh đọc được bài Tập đọc nhạc sau so với bài Tập đọc nhạc trước 
tăng từ 20-30%. 
 7. Kết luận - kiến nghị:
 Qua thời gian nghiên cứu và thực hiện bản thân tôi rút ra những kinh 
nghiệm sau: 
 - Nắm được đặc điểm tâm lí học sinh cũng như chất lượng học tập của 
từng đối tượng. 
 - Tạo không khí vui tươi, thoải mái gây hứng thú cho học sinh trong tiết 
học. 
 - Luôn khích lệ động viên học sinh đặc biệt là học sinh còn chậm và rụt 
rè. 
 - Tạo được sự hổ trợ giúp đỡ lẫn nhau trong tiết học để có được kết quả 
tốt. 
 - Tiến hành thường xuyên tạo thói quen trong học tập, giúp các em nhớ 
bài một cách chắc chắn. 
 - Đây là phần học mới và khó khăn đối với các em nên khi các em gặp 
khó khăn trong quá trình học thì giáo viên cần phải kiên trì giúp đỡ các em. 
Giúp học sinh nhận biết các nốt nhạc trên khuông nhạc 16 Hỗ trợ và tạo điều kiện hơn nữa của các cấp như: Tăng cường cơ sở vật 
chất, thiết bị, máy móc, đồ dùng phù hợp với bộ môn, có phòng học riêng để 
giáo viên có thể thực hiện chuẩn bị ĐDDH cho từng tiết dạy đảm bảo, tránh hư 
hỏng do việc vận chuyển ĐDDH đến từng lớp. 
 * Kiến nghị :
 Có phòng học riêng đúng tiêu chuẩn cho phòng học âm nhạc. 
 Đầu tư các loại nhạc cụ có chức năng hiện đại để sử dụng trong việc dạy 
học.
 Tất cả những điều trên sẽ góp phần giúp các em học tập tốt hơn.
 Trên đây là những kinh nghiệm đã rút ra trong quá trình giảng dạy. Vì 
vậy, rất mong sự góp ý bổ sung của các cấp lãnh đạo, Ban giám hiệu các đơn vị, 
, các bạn đồng nghiệp để giáo viên dạy môn Âm nhạc có thể trao đổi kinh 
nghiệm tạo điều kiện nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, hoàn thành tốt 
công tác giảng dạy của mình và nâng cao chất lượng học tập của học sinh.
 Xin chân thành cảm ơn!
 TP. Bạc Liêu, ngày 31 tháng 01 năm 2018
 Người viết
 Lê Thị Lệ Hoàng
Giúp học sinh nhận biết các nốt nhạc trên khuông nhạc 17